હાલમાં ઇન્સ્ટન્ટ મેસેજિંગ આપણામાંના મોટા ભાગના માટે વાતચીતના પ્રિય માધ્યમ તરીકે વિકસિત થયું છે. ઝડપી અને સરળ વાર્તાલાપ કરવાની ક્ષમતા એને વ્યવસાય અને વ્યક્તિગત સંચાર બંને માટે આદર્શ માધ્યમ બનાવે છે. કમનસીબે, ઑનલાઇન સંદેશાવ્યવહારના કોઈપણ અન્ય માધ્યમની જેમ ત્વરિત મેસેજિંગમાં પણ જોખમો રહેલા છે. વપરાશકર્તાઓ માટે આ એપ્લિકેશન્સ આટલી લોકપ્રિય શા માટે બની તેના મુખ્ય કારણ છે કે તે ઉપયોગમાં સરળ છે અને વધુ અગત્યનું તે મફત છે. વોટસએપ, સ્નેપચેટ, Viber, વી-ચેટ અને બીજા કેટલાક ઇન્સ્ટન્ટ મેસેન્જર્સ છે.

મોબાઇલ ઇન્સ્ટન્ટ મેસેજિંગના જોખમો

આજની દુનિયામાં સ્ત્રીઓ જીવનના દરેક પાસાંઓમાં અગ્રણી છે. જો કે સમકાલીન વિશ્વમાં આ સ્થિતિ હોવા છતાં, મહિલાઓ હજી પણ ભોગ બને છે, વ્યક્તિગત અને વ્યાવસાયિક જીવનમાં પીડા અને નુકસાન સહન કરે છે. ઇન્ટરનેટની વધતી જતી પહોંચ અને વિવિધ ઉપકરણો દ્વારા માહિતીનો ઝડપથી ફેલાવો એ નવી તકો અને જોખમો પણ રજૂ કરે છે જે કેટલીક મહિલાઓને જોખમમાં મૂકી શકે છે. સ્ત્રીઓ સામે સાયબર ધમકીઓ આપણને સલામત રહેવાના રસ્તાઓ શોધવા માટે પ્રેરિત કરવા જોઈએ.

ચાલો ઇન્સ્ટન્ટ મેસેન્જર્સનો ઉપયોગ કરતી વખતે સંકળાયેલા થોડા જોખમો અને આપણે આ જોખમોને કેવી રીતે ટાળી શકીએ તે જોઈએ.

• સંવેદનશીલ માહિતી જાહેર થવી:

ઇન્સ્ટન્ટ મેસેજિંગ એપ્લિકેશન્સમાંની ઘણી ખાનગી માહિતીને જાહેર કરવી સરળ બનાવે છે અને કપટપૂર્ણ હેતુઓ માટે તેનો ઉપયોગ કરી શકાય છે. આમાંથી મોટા ભાગના વ્યક્તિની પ્રોફાઇલ ચિત્ર સાથે સંકળાયેલા છે. આને તમારો ફોન નંબર ધરાવતા કોઈપણ દ્વારા જોઈ શકાય છે અને તેના સુધી પહોંચી શકાય છે. તેથી આ મહિલાઓની ગોપનીયતા માટે એક મોટો ખતરો પેદા કરી શકે છે અને ખૂબ જ ગંભીરતાથી લેવાની જરૂર છે અને આનો ઉપયોગ કરતી સ્ત્રીઓ સલામત રહે તેની ખાતરી કરવા માટેની રીતો શોધવાની જરૂર છે. સાયબર ક્ષેત્રમાં, મહિલા સલામતી સર્વોચ્ચ છે.

સલામતી સેટિંગ્સ તપાસવાનું અને હંમેશાં તમારા પ્રોફાઇલ ચિત્રને દરેક વ્યક્તિ જોઈ શકે તેને ડિસએબલ કરવું સલાહભરેલું છે.

માહિતી જાહેર થવી - એ કેસ સ્ટડી

કેટલાક ઇન્સ્ટન્ટ મેસેજિંગ બધા સંચારને લૉગ-ફાઇલ્સમાં સાચવે છે. લૉગ્સમાં સંવેદનશીલ ડેટા શામેલ હોઈ શકે છે. એક કિસ્સોસામે આવેલ જેમાં એક હેકરે કોઈ કંપનીના સીઈઓના લોગ ચોરી કર્યો. હેકર દ્વારા વેબ પર અનેક સ્થાનો પર લોગ પોસ્ટ કરવામાં આવ્યા અને સૌથી ખરાબ સંભવિત કોર્પોરેટ દુઃસ્વપ્નોમાંનું એક ઊભું કર્યું. લૉગ્સમાં વ્યવસાયિક ભાગીદારો, કર્મચારીઓ અને આનુષંગિક વેબસાઇટ્સ સંબંધિત સંવેદનશીલ કંપની ડેટા શામેલ હતો. લોગ પોસ્ટ કર્યા પછી, કંપનીના વરિષ્ઠ સ્ટાફના કેટલાક સભ્યોએ રાજીનામું આપ્યું.

આ કેસ બતાવે છે કે કોઈ હેકર ઇન્સ્ટન્ટ મેસેજિંગ સત્રોને મોનિટર કરવામાં સક્ષમ હોય તો તે કેટલું જોખમી હોઈ શકે છે. આ કિસ્સામાં લોગ-ફાઇલો ચોરી કરવામાં આવી હોવા છતાં, ડેટા-પેકેટોની સહેજ પણ જાણકારીથી સમાન નુકસાન થઈ શકે છે.

Source : Symantic Connect

• દેખરેખ / ટ્રેકિંગ:

પોતાના હાલના સ્થાનને શેર કરવી એ સ્ત્રીઓ માટે ગંભીર સાબિત થઈ શકે તેવું જોખમ છે. તમારો નંબર કોઈ પણ બદમાશ જણાતી હોય તો તે લોકેશન સેવાઓ મારફત તમારી રોજીંદી મુસાફરીની જાણ મેળવી અને તે મુજબ ગેરકાયદેસર પ્રવૃત્તિઓની યોજના કઋ શકે છે.

ફક્ત જાણીતા લોકો સાથે લોકેશન સેવાઓનો ઉપયોગ કરો અને અજાણ્યા સાથે શેર કરવાનું ટાળો.

• હેકિંગ:

સ્માર્ટ ફોન્સ માટે કેટલીક અન્ય ઇન્સ્ટન્ટ મેસેજિંગ એપ્લિકેશન્સની તપાસ કરવામાં આવી હતી જેમાં વ્યક્તિગત માહિતી સ્થાનાંતરિત અને સંગ્રહિત કરવામાં આવે છે. ત્વરિત મેસેજિંગના બજારના એક સર્વોચ્ચ પોર્ટલ પર એડ્રૈસ બુક અને વ્યક્તિગત માહિતીને એપ્લિકેશન સર્વર પર એન્ક્રિપ્ટેડ નહીં કરવા બદલ આરોપ મૂકવામાં આવ્યો છે. ID સહિત, ખાનગી માહિતીના ઘણા અંશો તૃતીય પક્ષોને જોવા અને ઉપયોગ કરવા માટે સરળતાથી ઉપલબ્ધ છે.

કેટલીક એપ્લિકેશન્સ અન્ય લોકોની ઇન્સ્ટન્ટ મેસેજિંગ વાતચીત અને વ્યક્તિગત માહિતીની મેળવવા માટે વિકસાવવામાં આવેલ હોય છે.

ખાતરી કરો કે તમે જે એપ્લિકેશનનો, ઉપયોગ કરો છો તે બધી માહિતીને સર્વર પર એન્ક્રિપ્ટ કરેલા સ્વરૂપમાં સ્થાનાંતરિત કરે છે.

• ઢોંગ:

હેકરો માટે ખૂબ સંવેદનશીલ માહિતી ઑનલાઇન સંગ્રહિત હોય છે. હેકર ઇન્સ્ટન્ટ મેસેજિંગ દ્વારા પાસવર્ડ્સ, સિસ્ટમ ગોઠવણી માહિતી અને સંવેદનશીલ ફાઇલો મેળવી શકે છે. હેકર્સ અન્ય વપરાશકર્તાઓને ઘણી જુદી જુદી રીતે ઢોંગ કરીને છેતરી શકે છે. સૌથી વધુ વારંવાર કરવામાં આવેલ હુમલો અસુરક્ષિત વપરાશકર્તાની એકાઉન્ટ માહિતી સરળ રીતે ચોરી કરવાનો છે. 

IM ચેટ્સ દ્વારા ગોપનીય માહિતી શેર કરવાનું ટાળો.

• પજવણી / સ્પામિંગ:

સતત સંપર્ક, ત્રાસ, ધમકી અને / અથવા પીડિતોને ડર આપવા માટે આ તકનીકીનો ઉપયોગ થાય છે. આ એક સળંગ ઘટના છે અને એક અલગ ઘટના નથી; દા.ત., સતત મોબાઇલ કૉલ્સ/ટેક્સ્ટ; સંદેશાઓ સાથે વૉઇસમેઇલનો મારો જેથી કોઈ અન્ય સંદેશ છોડી શકે નહીં.

• દુર્ભાવનાપૂર્ણ કોડના ફેલાવાની એક સરળ રીત

IM વોર્મ એ સ્વયં-પ્રતિકૃતિનો મૉલવેર છે જે આઇએમ નેટવર્ક્સમાં ફેલાય છે. જ્યારે કોઈ આઇએમ વોર્મ પીસીને સંક્રમિત કરે છે, ત્યારે તે આઇએમ ક્લાયન્ટ માટે એડ્રેસ બુકને શોધે છે, જેને સાથી સૂચિ અથવા સંપર્ક સૂચિ કહેવામાં આવે છે અને પોતાની જાતે ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિના સંપર્કોમાં મોકલવાનો પ્રયાસ કરે છે. કેટલાક IM વોર્મ્સ ડિવાઇસને દૂષિત કોડ ધરાવતી સંદેશ સ્વીકારવા માટે સામાજિક ઇજનેરી તકનીકોનો ઉપયોગ કરે છે. સ્પામ પહોંચાડવા માટે ઇન્સ્ટન્ટ મેસેન્જિંગ સૉફ્ટવેરનો પણ ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. ઇ-મેઇલની જગ્યાએ IM મારફતે સ્પામ વિતરિત કરવામાં આવે છે જે 'સ્પિમ' તરીકે ઓળખાય છે.

ક્લિક કરતા પહેલાં પ્રાપ્ત લિંક્સ વિશે શંકાસ્પદ રહો; તમારા મિત્રને પૂછો કે શું તેઓએ તેને મોકલ્યું છે.

• નેટવર્કને લગતી સમસ્યાઓ

ઇન્સ્ટન્ટ મેસેજિંગ એપ્લિકેશન સાથે સર્વિસ અટૈકને નકારવામાં જોખમ વધારે છે. આ હુમલા ત્વરિત મેસેન્જરને ક્રેશ કરે છે. તે કાયદેસર વપરાશકારોને સંસાધનોનો વપરાશ કરવા, રૂપરેખાંકનોને નાશ કરવા અને નેટવર્ક ઘટકો બદલવા માટે નેટવર્કનો ઉપયોગ કરીને નેટવર્કને ઍક્સેસ કરવાથી અટકાવે છે. હુમલાખોર સંદેશાઓને અટકાવી શકે છે, ગેરકાયદેસર રીતે એક બીજા સાથે વ્યવહારો કરવા માટે ઉપકરણોને સેટ કરી શકે છે, અને તમારા ઑપરેટિંગ સિસ્ટમને યોગ્ય રીતે કાર્ય કરવાની જરૂર હોય તેવા અન્ય સ્રોતોનો ઉપયોગ કરી લે છે.

ઘણી વાર મહિલા વપરાશકર્તાઓ મુખ્ય લક્ષ્ય હોય છે. એક સામાન્ય પ્રકારના હુમલામાં કોઈ ખાસ વપરાશકર્તાને મોટી સંખ્યામાં સંદેશા મોકલવાનો હોય છે. જો કે, ત્યાં ઘણા ટૂલ્સ છે જે હેકરને આ પ્રકારના હુમલાને પરિપૂર્ણ કરવાની સગવડ આપે છે. જ્યારે ભોગ બનેલા વ્યક્તિને ખબર પડે કે શું થઈ રહ્યું છે ત્યાં સુધીમાં તેનું ઉપકરણ કાર્યક્ષમ નથી રહ્યું હોતું. તેથી, ઇન્સ્ટન્ટ મેસેન્જરની અવગણવાની સૂચિમાં હુમલાખોર વપરાશકર્તા એકાઉન્ટ્સ ઉમેરવું ખૂબ જ મુશ્કેલ હોઈ શકે છે.

નેટવર્કનો ઉપયોગ કરતી વખતે, સંસ્થાઓએ તેમના નેટવર્કને તેમના આંતરિક IM ટ્રાફિકને ઇન્ટરનેટ-આધારિત IM ટ્રાફિકથી અલગ કરવા માટે અપડેટ કરવાનું ધ્યાનમાં લેવું જોઈએ

આઇએમ સોફ્ટવેર નબળાઈઓ

અન્ય કોઈ સૉફ્ટવેર એપ્લિકેશનની જેમ જ, લોકપ્રિય ઇન્સ્ટન્ટ મેસેંજરમાં સામાન્ય સુરક્ષા નબળાઈઓનો ઇતિહાસ હોય છે. IM એપ્લિકેશન ઇન્સ્ટોલ કરવાથી સ્માર્ટફોન / ડેસ્કટૉપ પર નવી નબળાઈઓ આવી શકે છે.

એન્ટિવાયરસનો ઉપયોગ કરીને રીઅલ-ટાઇમ વાયરસ સુરક્ષાને સક્ષમ કરો

ઇન્સ્ટન્ટ મેસેજિંગ સુરક્ષાના ભંગની વાત આવે ત્યારે હેકરો માટે ઘણી તક હોય છે કારણ કે વધુને વધુ લોકો આ એપ્લિકેશનનો ઉપયોગ ફાઇલોને સ્થાનાંતરિત કરવા સહિત ઘણાં વિવિધ હેતુઓ માટે કરી રહ્યાં હોય છે. અન્ય નબળાઈઓ સહિત બહુવિધ નબળાઈઓ મળી આવી છે જે સંભવિત બની રહી છે જે હેકરોને તમારા PC અથવા મોબાઇલ ઉપકરણને સરળતાથી ઍક્સેસ કરવા દે છે.

ઇન્સ્ટન્ટ મેસેજિંગનો ઉપયોગ કરતી વખતે ઘણા ફાયદા છે જ્યારે આ એપ્લિકેશનનો ઉપયોગ કરતી વખતે સુરક્ષા સમસ્યાઓ પણ છે. ખાતરી કરો કે તમે તેના ફાયદાઓનો આનંદ માણો અને સાવચેતીથી આ એપ્લિકેશનનો ઉપયોગ કરો.